De kantonrechter oordeelde afgelopen januari in een geschil tussen een ontslagen advocaat-stagiaire en haar voormalig kantoor. De zaak draaide om een studiekostenbeding waarin staat dat de kosten van de beroepsopleiding moeten worden terugbetaald bij beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Het studiekostenbeding werd nietig verklaard en wordt met terugwerkende kracht geacht nooit te hebben bestaan. De advocaat-stagiaire hoefde de opleidingskosten dus niet terug te betalen.
Wat is er veranderd sinds WTVA?
Sinds 1 augustus 2022 zijn werkgevers verplicht alle kosten te betalen die werknemers maken in verband met een ‘verplichte’ opleiding. Ook moet de opleiding/scholing zoveel mogelijk onder werktijd worden aangeboden. Lukt dit niet, dan wordt de opleidingstijd aangemerkt als arbeidstijd. Dit betekent dat het salaris moet worden doorbetaald. Een studiekostenbeding op grond waarvan de kosten van een verplichte opleiding op de werknemer worden verhaald, is niet langer toegestaan. Als zo’n beding toch wordt gesloten, dan is het beding nietig en kan daarop geen beroep worden gedaan.
Een studiekostenbeding voor een verplichte opleiding is dus niet meer mogelijk, maar wanneer is een opleiding nou verplicht?
Wanneer is een opleiding verplicht?
Een opleiding is in ieder geval verplicht als de werkgever deze opleiding op grond van een (specifieke) wet of een cao verplicht aan de werknemer moet aanbieden. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om een opleiding op het gebied van veiligheid of arbeidsvoorwaarden.
Uit de wet volgt ook dat een werkgever zijn werknemer in staat moet stellen scholing te volgen die noodzakelijk is voor de uitoefening van de functie of een opleiding die nodig is om een werknemer in een passende functie te kunnen herplaatsen. Dit is heel breed. Denk bijvoorbeeld aan een opleiding die nodig is omdat je als werkgever een nieuw computersysteem invoert of een opleiding die nodig is in het kader van een verbetertraject.
Uitzondering
De kosten van een beroepsopleiding die wettelijk verplicht is voor het verkrijgen, behouden of vernieuwen van een beroepskwalificatie hoef je als werkgever niet te betalen. Dit geldt voor beroepen die voorkomen op de lijst van gereglementeerde beroepen, zoals kraanmachinist, gezondheidspsycholoog of fysiotherapeut.
Ook ‘nice to have-scholing’ hoeft niet kosteloos te worden aangeboden. Hieronder valt scholing die niet noodzakelijk is voor het uitoefenen van de functie, maar die een werknemer wel graag zou willen volgen. Denk aan scholing om binnen een bedrijf door te kunnen groeien of voor zijn eigen ontwikkeling. Voor dit soort scholing is het dus nog steeds mogelijk om een studiekostenbeding af te sluiten.
Beroepsopleiding voor advocaten
Even terug naar de uitspraak van de beroepsopleiding van de advocaat-stagiaire.
Volgens de kantonrechter geldt deze uitzondering niet voor de beroepsopleiding voor advocaten, want de Advocatenwet verplicht een werknemer om deze opleiding te volgen. Als een advocaat de beroepsopleiding niet binnen drie jaar heeft afgerond, wordt de advocaat van het tableau geschrapt. Hij mag de functie van advocaat dan niet langer uitoefenen. De opleiding is dus noodzakelijk voor de functie waarvoor de werknemer is aangenomen. Het gaat daarbij niet om een startkwalificatie (wat het kantoor stelde). De wet schrijft niet voor dat de opleiding moet zijn afgerond voordat de werknemer als advocaat aan de slag kan.
Advies over het studiekostenbeding
In de toekomst zal meer en meer duidelijk worden in welke gevallen er sprake is van verplichte scholing en in welke gevallen nog een studiekostenbeding mag worden afgesproken.
Wij raden je als werkgever aan om te inventariseren welke opleidingen jij aan je werknemers aanbiedt. Ga na of dit al dan niet verplichte opleidingen zijn. Vervolgens is dan de vraag of je voor een bepaalde opleiding een studiekostenbeding mag afspreken. Sigma denkt daarbij graag met je mee!
Heb je een vraag over het wel of niet opstellen van een studiekostenbeding? Neem dan contact op met onze arbeidsrechtspecialisten.