Volgens het CBS rookte in 2021 19% van de 18-plussers. Voor veel werkgevers zijn rokende werknemers een doorn in het oog. Een werknemer die een half uur rookpauze per werkdag neemt, komt uit op ruim 11 niet-productieve werkdagen per jaar. Dat is een enorm productieverlies.
Helder juridisch antwoord
Juridisch gezien is het antwoord helder. Op een werkdag van minimaal 5,5 uur heeft elke werknemer recht op een half uur pauze. Eventueel kan dit worden opgesplitst in twee keer een kwartier. Andere pauzes zijn voor eigen rekening, tenzij daar afspraken over zijn gemaakt in de cao, de arbeidsvoorwaarden of een (rook)beleid. Een werknemer heeft dus geen recht op rookpauzes buiten de lunchpauze.
Overleg open en constructief
De situatie is ingewikkelder voor een leidinggevende die iedereen binnen het team tevreden wil stellen. Overleg daarom open en constructief met rokers en niet-rokers en probeer een compromis te sluiten. Beperk bijvoorbeeld de extra pauzes van rokers of laat werknemers weten dat rookpauzes niet betaald zijn. Het instellen van flexibele werktijden is misschien een optie, al is dat lastig als je in ploegendiensten werkt. Zolang het totaal aantal werkuren gewaarborgd blijft, kunnen rokers met flexibele werktijden zelf bepalen wanneer en hoe vaak ze pauze nemen. De situatie is zo voor rokers en niet-rokers gelijk.
Stel een rookbeleid op
Welke oplossing je ook kiest: communiceer hierover met alle werknemers en leg beslissingen vast in een rookbeleid. In zo’n beleid kan je ook het maximum aantal rookpauzes opnemen of vaste tijden voor pauzes instellen. Duidelijke regels geven houvast. Werknemers vinden het fijn om te weten waar ze aan toe zijn.
Breng rookpauze in rekening
Stel, je komt er in een constructief gesprek met elkaar niet uit of rokende werknemers houden zich toch niet aan de afspraken. Een rookbeleid levert dan weinig op. In dat geval kan je ervoor kiezen om de pauzetijden van werknemers zelf bij te houden en van de gewerkte uren af te trekken. Dit zorgt voor transparantie en duidelijkheid, maar komt de sfeer waarschijnlijk niet ten goede. Probeer daarom te voorkomen dat het zover komt.
Roken onder werktijd verbieden mag
Juridisch gezien kan je dus, tenzij anders afgesproken in de cao, roken onder werktijd verbieden en de rooktijd van de werkuren aftrekken. Het verschilt per situatie welke oplossing het best past. Je kunt als werkgever eerst het gesprek met je werknemers aangaan en proberen afspraken te maken met rokers en niet-rokers. Je kunt er ook voor kiezen om een duidelijke lijn te trekken en de hele organisatie rookvrij te maken. Dat is de mooiste en duidelijkste oplossing. Er zijn diverse organisaties die je werknemers hierbij kunnen helpen.
Goed werkgeverschap gaat ook over de vraag of je roken onder werktijd toelaat. Heb je hier een vraag over of zoek je antwoord op een andere werknemersgerelateerde vraag? Onze ervaren HR-adviseurs ondersteunen en ontzorgen je graag bij al je vraagstukken rondom goed werkgeverschap. Neem vrijblijvend contact met ons op voor meer informatie.
In samenwerking met onze collega Liesbeth Breugelmans verscheen dit artikel eerder in NRC en Telegraaf. Bovenstaande tekst is hier op gebaseerd.